Kinderen
krijgen we al sinds het begin der tijden, en toch is er in de laatste twintig
jaar meer geschreven over ouderschap en kinderen dan in alle jaren sinds de
uitvinding van de boekdrukkunst. Vroeger waren kinderen onvermijdelijk. Sinds
de pil is kinderen krijgen een keuze geworden, en een keuze die vooral voor
vrouwen met de tijd steeds prangender wordt. Vrouwen die na hun studie een
carrière beginnen, komen al snel in tijdnood te zitten, zeker als de vader in
spe nog een paar jaar aan de gedachte van kinderen moet wennen.
En
wanneer de kinderen er eenmaal zijn, moet een vrouw leren leven met tijdnood,
want zij zal toch voor het leeuwendeel van de verzorging opdraaien, als we de
statistieken moeten geloven. Veel mannen gaan immers meer uren werken wanneer
de kinderen opgroeien. De reden daarvoor is simpel. De meeste moeders gaan
minder werken, of stoppen er helemaal mee, dus moeten de vaders harder werken,
want kinderen maken het leven niet goedkoper.
De
ongelovige reacties op Wouter Bos’ besluit om meer tijd te besteden aan zijn
kinderen lieten zien hoezeer Nederland met zichzelf in de knoop zit. Op veel
terreinen lijkt het zo’n modern land. Maar als je beter gaat kijken, lijkt de
tijd stil te staan. De meeste Nederlanders leven niet zoveel anders dan hun
ouders. Mannen werken, vrouwen tutten en zorgen. Als de vrouw werkt, doet ze
dat in veel gevallen voor een tweede autootje en wat andere extra’s.
Meer
dan de helft van de collegebanken wordt bezet door meisjes en toch zit een
groot aantal van die vrouwen later thuis om te genieten van de kinderen. Dat er
al een generatie lang van hogerhand op vrouwen wordt ingepraat dat het goed zou
zijn als ze carrière maakten, verandert daar weinig aan. Veel gestudeerde
vrouwen doen na hun zwangerschapsverlof een stapje terug omdat ze het
belangrijk vinden om zelf voor hun kinderen te zorgen. En geef ze ongelijk.
Niemand verwijt zich op zijn sterfbed dat hij teveel tijd aan zijn kinderen
heeft besteed.
Dit
traditionele gezinsmodel zal pas veranderen wanneer de economie er geen ruimte
meer voor laat. De kans is groot dat de huidige crisis in een paar jaar het
behaaglijke vloerkleed onder de middenklasse vandaan zal trekken. Dan wordt het
leven zo duur dat beide ouders wel gedwongen zijn om te gaan werken. Anders
kunnen ze zich geen leuke woning, geen goede school en geen betrouwbare
gezondheidszorg veroorloven.
Als
het zover komt (en aan Mark Rutte zal het niet liggen) wordt het ook tijd om de
rolverdeling in de huishouding eens opnieuw te bekijken. Want het kostwinnersgezin
is ook een vorm van apartheid. Me Tarzan, you Jane. Het gros van de mannen komt
thuis tegen de tijd dat de kleine kinderen al in hun pyjama rondlopen. Mannen
spelen de eerste vier jaar een marginale, karikaturale rol in de opvoeding.
Maar als we naar een economie van tweeverdieners toegaan, is het ook afgelopen
met de Tarzan-en-Jane-spelletjes. Waarom zouden vaders hun aandeel in de
opvoeding niet aanpakken? Omdat moeders negen maanden voorsprong hebben?
Het
beeld is bekend. Mannen voetballen met hun kinderen, maar de rest hoort tot het
territorium van de vrouw. Onder elkaar letten vrouwen al scherp op ieder
foutje, maar een man kan het nooit goed doen. Een man die met zijn kindop een speelplaatsje komt (en ik doe
dat bijna elke dag) krijgt al gauw het woord papadag naar zijn hoofd gegooid,
alsof ze de rest van de week geen vader zijn. Anders komt het moedermonopolie
in gevaar. Op het schoolplein wisselen moeders informatie met elkaar uit,
terwijl vaders aan de zijlijn staan. Dat is zonde. De evolutie van onze soort
is te danken aan zulke geprekjes, en het wordt zo langzamerhand tijd dat mannen
mogen meepraten.
Kinderen
opvoeden is niet alleen een kwestie van luiers verschonen en op het schoolplein
kleumen. Kinderen opvoeden is ook een wereld betreden van spel, fantasie en
liefde, al is die wereld soms ook griezelig, want hij herinnert ons aan onze
vergankelijkheid. Het is treurig dat zoveel mannen zich deze wereld door de
neus laten boren omdat moeders doen alsof ze er alleenrecht op hebben. Net
zoals je maar liever niet wil weten wat er gebeurt in al die gezinnen die
uiteenvallen, en hoe makkelijk knikkebollende rechters gescheiden vrouwen maar
hun gang laten gaan, want de kinderen horen nu eenmaal bij hun moeder.
Als
we afgaan op een economie van tweeverdieners, mag het ook afgelopen zijn met
die archaïsche rolverdeling. Niemand wil naar een wereld toe waar we alleen nog
leven om te werken. Daarom moeten mannen ook werk van hun vaderschap maken en
dat kan alleen als vrouwen het moedermonopolie loslaten.